We hoorden de klap gisteren niet, maar het nieuws kwam net zo hard binnen. Een German Wings vliegtuig is op een paar uur van ons veilige huisje neergestort met aan boord onschuldige passagiers die dachten veilig te zijn aan boord van de Airbus 320. We zijn er nog steeds een beetje van in de war; zeker omdat veel van onze vrienden vaak vliegen en je denkt dat vliegen veiliger is dan een bus. Tenzij de bus een Airbus is. De Airbus is officieel een Europees project, maar het komt uit Frankrijk en is een van de pijlers van de economie. Door veel andere landen mee te laten werken aan onderdelen, is het een mooi gesubsidieerd Europees verhaal geworden. Het is eerlijk is eerlijk, een mooi en stil vliegtuig met voldoende beenruimte. Toch heeft het één groot nadeel; alles is electronisch.

Doodeng

Ik ben natuurlijk geen piloot, toch mocht ik vorig jaar als verjaardag verrassing plaats nemen in de cockpit van een Airbus. Ik vloog van Nice naar Ibiza en via New York weer terug naar Nice; een droomvlucht, ware het niet dat ik het er bij de landing slecht vanaf bracht. Want anders dan bij een traditioneel vliegtuig land je met een Airbus met een joystick. Geen stoere stuurknuppel die je naar je toe kunt trekken om op te stijgen, nee alles gaat electronisch. Doodeng, en ik vroeg dan ook wat je als piloot kon doen als er een electronische fout is en je niet op de computers kan vertrouwen. Met andere woorden; wat is het Plan B aan boord van een Airbus?! Het antwoord uit de mond van de Franse Airbus piloot was een beetje hooghartig: “Dit vliegtuig is veel slimmer dan de mens, hij berekent zelf de hoogte en heeft een beter inzicht dan de piloot. En als het fout gaat, dan lukt het een mens sowieso nooit om zoveel gewicht bij te sturen.” Ik liet dit antwoord even op mij inwerken terwijl ik door de krappe raampjes naar buiten keek. Niet echt een lekker idee, zeker niet als je weet dat een computer ook maar een computer is, en vaak genoeg kan crashen. Ik kreeg toch nog een stuntvliegers diploma mee en een waardebon voor nog een vlucht. Eenmaal buiten in de frisse lucht waren we het er allemaal over eens: ‘Doodeng, zo’n computergestuurd vliegtuig!’

Computer is de baas

Wie goed zoekt op Internet, leest dat er bijna ieder jaar wel een Airbus neergaat. Natuurlijk probeert de fabrikant via lobby, pr en handjeklap de schuld op een inschattingsfout van de piloten te gooien, maar te vaak is het een defect aan bijvoorbeeld een hoogtemeter, of er is een situatie van bepaalde parameters zoasl een scherpe hellingshoek die de computer alarm doet slaan en dan laat ingrijpen. Op zo’n moment kunnen piloten niets anders doen dan koffie drinken en de macht over te laten aan een handjevol chips, processors en andere electronica. Ik geef de Duitse piloten groot gelijk dat ze niet meer in een Airbus willen vliegen. Als je er goed over nadenkt; dat is net zo gek als dat je in een zelfrijdende auto zou willen stappen. Leuk idee van Google en Apple, maar als de computer op hol slaat, dan rij je straks met 200 tegen een lantaarnpaal aan. Dit ongeluk met de Airbus in Zuid Frankrijk is misschien wel een ‘tipping-point’; dat we ons gaan realiseren dat we als zelfdenkende mensen minder moeten gaan vertrouwen op onze computers. Zeker wanneer het gaat om veiligheid moet je altijd nog de menselijke creativiteit en moed kunnen inzetten om in te grijpen.

Amsterdam Nice met een klap

Nu gaat Easyjet vanaf mei vanaf Nice op Amsterdam vliegen; en we dachten eerst dat dit goed nieuws was; voor 35 euro vliegt u op betere tijden heen en weer. Maar Easyjet heeft alleen maar vliegtuigen van het type Airbus. Slik. Voor een paar tientjes meer vliegt u Transavia dat met ouderwets vertrouwde nieuwe Boeings vliegt; ineens wordt dat een hele geruststelling. Die harde klap die de piloten maken als ze landen, nemen we voortaan maar op de koop toe; het zijn gelukkig maar mensen.

Update

Inmiddels is bekend geworden dat de co-piloot van de ramp met GermanWings het toestel bewust heeft laten neerstorten. Waarom de piloot die naar de wc was gegaan de cockpit deur niet met zijn code heeft opengemaakt, blijft een raadsel. Is dit de waarheid? Niemand die het verhaal kan controleren. Het wachten is op complot theorieën. We leren er wel van: voortaan sturen we iedere piloot die wil gaan plassen in onze vliegtijd, meteen terug z’n hok in. ‘Plassen doet u voortaan als u stil staat.’